Nostalgična vizija prošlosti

Kraj zime i početak proleća u regionalnim televizijskim okvirima obeležila je serija Crno bijeli svijet Gorana Kulenovića. Po prvi put u istoriji televizije jedne države koje više nema, pojavila se serija koju su gledaoci van Hrvatske skidali sa torenta, na način na koji se prate američke, britanske ili skadninavske serije. Međutim, još je važnije to što je Kulenovićeva serija uspela da animira publiku koja u principu ne prati regionalnu televizijsku produkciju i da se upravo obrati onima koji su odustali od naše sevremene produkcije, uprkos slavnoj tradiciji i u potpunosti se okrenuli uvoznim proizvodima.

Recept za uspeh ove serije vrlo je jednostavan. Kulenović ima iskustva sa regionalnim uspehom i distribucijom svog rada kroz uspešan i vrlo šarmantan sitkom Bitange i princeze a u svojim kratkim i celovečernjim filmovima Ravno do dna i Pjevajte nešto ljubavno pokazao je da ga zanima zagrebački urbani duh koji po njegovom mišljenju doživljava svoj vrhunac u periodu Novog talasa i konkretno radu Prljavog kazališta.

Iz Bitangi i princeza, Kulenović preuzima koncept komunikativne i simpatične glumačke podele koja veći akcenat stavlja na harizmu nego na građenje karaktera, a priču smešta na prelaz iz sedamdesetih u osamdesete, period koji je značajan po svemu onome što se u njemu desilo i na lokalnom i na globalnom nivou – od Titove smrti do ubistva Lennona, i što je još važnije, doba u kome su nastala temeljna dela regionalne popularne kulture oko čije se vrednosti ujedinjuju sve generacije, od savremenika tog doba koji danas imaju pedeset ili šezdeset godina do mladih za koje nije napravljena bolja pop muzika u međuvremenu.

Otud Crno bijeli svijet funkcioniše i kao nostalgična vizija prošlosti i kao pogled na scenu koja je iznedrila i danas vrlo aktuelna dela, a tu pre svega mislim na novotalasovski pa i uopšte jugoslovenski rokenrol.

U tom pogledu, zanimljivo je kako su se vremena u političkom pogledu, oblasti tehnike i načina života umnogome promenila, ali je vreme u domenu popularne muzike – koja bi trebalo da je dinamična i da se stalno menja – zapravo stalo.

Otud, opšti utisak koji Srbi imaju u vezi sa tim da se nijedan događaj ili istorijski proces u širem smislu nikada nije završio, da sve i dalje traje iako je odavno završeno, očigledno dele i ostali Jugosloveni, upravo u onome oko čega su se jedino lako slagali a to je popularna muzika.

U pogledu same realizacije, sa porodicom u centru dešavanja, linijama priče koje su vezane za kuću, školu, provod i radno mesto, Crno bijeli svijet umnogome evocira uspomenu na jugoslovenske porodične serije poput Boljeg života i uprkos jasnim fokusima autorove pažnje, ima evidentan kapacitet da komunicira sa svim generacijama publike, što je uostalom krasilo i najbolje radove Siniše Pavića.

Na mikro nivou, rekonstrukcija epohe je vrlo solidna, a ritam serije je pošten, bez odugovlačenja i drugih prevara koje su karakteristične za serije koje se mrežama naplaćuju po minutu, što takođe podseća na stara vremena i državne televizije pre nego što su kapitalistički trendovi doveli do toga da se što manje televizijske supstance proda za što više novca.

Konačno, format od dvanaest epizoda je umeren i mnogo prilagođeniji mogućnostima lokalne produkcije od sezona od po sedamnaest nastavaka kojima se iznuruje srpska publika.

Negde u vreme emitovanja Crno bijelog svijeta, na RTS-u je krenula emisija Ko je kod Koje što je svojevrsni produžetak prošlogodišnjeg Šoua svih vremena. RTS-ov šou je takođe jugonostalgičan i obrađuje razne godine iz zajedničke jugoslovenske prošlosti. Ako ostavimo po strani pitanja slabe realizacije, ova emisija prilazi jugonostalgiji sa potpuno drugačijim motivima od Kulenovićeve serije.

Naime, RTS-ov zabavni program je verovatno najslabiji deo ove kuće. Jedan od razloga te slabosti jeste njihova nesposobnost da definišu kulturni model koji bi trebalo da gaje u domenu zabavne muzike.

Razlog za potonuće u jugonostalgiju velikim delom krije se u činjenici da su se poslednji pop klasici formulisali tada. Sve što je novo je potencijalno klizavo, nepotvrđeno, a sve to nije samo zbog visokog estetskog kriterijuma već i zbog toga što je RTS televizija svih građana ali nema muzike svih građana. I to je problem. Medijski monopoli sa izdavačkim kućama su doveli do toga da se vlo mali broj novih pesama emituje na svim medijima. A to je nekakva definicija hita, pesma koja ide na svim stanicama.

Kulenovićev projekat je HRT-u pružio nostalgičan proizvod sa vrlo savremenim senzibilitetom, dočim je RTS-ova jugonostalgija znak nemoći, i korak dalje u pravcu odbijanja one publike koja sve manje gleda srpsku televiziju i preorijentiše se na internet.

Crno bijeli svijet playlist

Foto: Crno-bijeli svijet FB